Działalność bez rejestracji? W 2021 to możliwe! Legalnie.

Nawet nie wiecie jak jestem zadowolona mogąc Wam wreszcie napisać – działalność bez rejestracji może być legalna! Nowe przepisy prawo przedsiębiorców weszły już w życie! Firma bez rejestracji jest wreszcie możliwa. Możesz działać na małą skalę bez rejestrowania firmy w CEIDG i opłacania składek ZUS!

Przy okazji, wiem, że trochę zaniedbałam dział prawny bloga i mimo, że jestem prawnikiem nie pisałam o tych kwestiach dużo. Dlatego dzisiejszy post jest też dla mnie okazją by to zmienić :)

Nie jest sekretem, że większość z mojej publiczności to osoby na początku swojej biznesowej drogi, dopiero testujące pomysł, szukające odpowiednich rozwiązań dla swojej branży.

Do tej pory ich los wyglądał tak jak opisałam w ostatnich akapitach tego posta – trzeba było kombinować, by zrobić jak najwięcej przed rejestracją działalności i wystartować mając już skompletowaną bazę potencjalnych klientów gotowych by otworzyć portfele.

Nie było mowy o powolnym testowaniu i ulepszaniu produktu o minimalnych właściwościach (MVP), bo od razu trzeba było sprzedać tyle by zarobić na niemały ZUS. I niestety żaden prawnik, w tym ja, nie mógł na to nic pomóc.

Niby nie było dramatu i można było sobie z tym dać radę, o czym pisałam zarówno w poście o startowaniu z biznesem jak i w tym w którym pokazuję Ci co można poradzić na ZUS (swoją drogą bardzo polecam te posty i podejścia w nich zawarte, bo są dalej aktualne!). Brakowało jednak rozwiązania takiego jak działalność bez rejestracji – dla osób, które po prostu potrzebują przetestować biznes, nawet na małą skalę i nie pasuje im od razu ponosić wysokich kosztów ZUS z tego tytułu.

Dlatego, tak jak napisałam na początku, ogromnie cieszę się, że nowe przepisy prawo dla przedsiębiorców weszły już w życie i mogę zaprezentować Wam więcej informacji o prowadzenie działalności bez rejestracji!

Oczywiście przepisy zawierają również inne uregulowania, ale jako że priorytetem tego bloga zawsze było tłumaczenie rzeczy trudnych w prosty sposób, dziś skupimy się tylko na jednym temacie jak – działalność bez rejestracji – a do pozostałych wrócimy później.

Pierwsza rzecz jaką chcę Ci powiedzieć przechodząc do tematu to to, że myśląc o działalności biznesowej, niezależnie w jakim charakterze, musisz wyrobić sobie nawyk zaznajamiania się z przepisami. Jako prawnik powiem Ci z doświadczenia, że wcale nie są one takie straszne. Szczerze mówiąc ich opracowania na różnych portalach są dużo bardziej przerażające i niezrozumiałe! Dlatego, jeśli pytasz mnie jak masz te przepisy poznać, to ja Ci mówię – że źródła! Z ustawy!

Prawo przedsiębiorców (dalej będę o niej czasem pisać PP) to jedna z wielu ustaw jakie Cię pewnie będą obowiązywać jeśli zdecydujesz się prowadzić biznes, ale na początek jest ona najważniejsza i totalnie podstawowa.

Jej wiarygodną treść zawsze szybko odnajdziesz na rządowej stronie ISAP, czyli w Internetowym Systemie Aktów Prawnych. Link bezpośredni do prawa dla przedsiębiorców znajdziesz tutaj.

Dopiero jeśli nie rozumiesz czegoś co napisane jest w ustawie, szukaj w sieci rozszerzenia wiedzy i odpowiedzi na Twoje konkretne pytania.

Działalność bez rejestracji – jak prowadzić?

Jak się zaraz dowiesz, możesz ją prowadzić, ale tak naprawdę nie będzie to działalność gospodarcza! Przeczytaj przepis :)

O tym, że możesz prowadzić działalność rejestracji i warunki jakie musisz spełnić by to było legalne reguluje artykuł 5 ustawy prawo dla przedsiębiorców. Jego ustęp 1 brzmi następująco.

“Nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2017 r. poz. 847 oraz z 2018 r. poz. 650), i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.”

Jeśli spełnisz warunki opisane powyżej Twoja działalności nie będzie uważana za działalność gospodarczą wobec czego nie będzie podlegała konieczności rejestracji.

Czyli! Możesz prowadzić działalność bez rejestracji jeśli:

Jesteś osobą fizyczną.

Na 99,99% jesteś ? Chyba, że jesteś botem albo spółką albo fundacją albo jeszcze kilkoma innymi, ale jeśli rejestracja działalności to dla Ciebie synonim rejestracji jednoosobowej działalności gospodarczej no to najpewniej jesteś osobą fizyczną.

Przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Tutaj jest kilka wątków, które warto w poruszyć.

Po pierwsze, mowa o przychodzie. Przychód to nie to samo co dochód. Przychód, czyli pieniądze, które wpłynęły od klienta, które są zwykle ceną Twojego produktu. Dochód to to co zostaje Ci w kieszeni po odliczeniu kosztów – czysty zysk :)

Nie ocenia się kondycji firmy po przychodzie, bo można mieć koszty wyższe od niego i wtedy co z tego, że klient zapłacił za Twój produkt 100 złotych, skoro koszty poniesione przez Ciebie by go sprzedać wynoszą 150 złotych. Jesteś 50 złotych w plecy, mimo pięknego stuzłotowego przychodu.

Problem w tym punkcie pojawia się dla osób, które chcą prowadzić np. sklep. W takiej branży łatwo „wyczerpać” ten przychód, bo powiedzmy, że sprzedasz w miesiącu X przedmiotów za równowartość wspomnianej w przepisie kwoty. Niestety Twój dochód to pewnie raptem niewielki procent (10%? 20% w niektórych branżach nawet 5%) ceny. Przeciwnie sprawa ma się w biznesie usługowym, gdzie koszty potrafią stanowić dużo niższy ułamek przychodu.

Podsumowując, przepis ten daje zdecydowane „fory” niskokosztowym biznesom z dużą marżą.

Uwaga! Chodzi tutaj o przychód należny! Ustęp 6 artykułu 5 mówi, że:

“Przez przychód należny, o którym mowa w ust. 1, rozumie się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.”

Warto o tym pamiętać i też odpowiednio dostosować model biznesowy do tego przepisu.

Drugi wątek, wysokość przychodu jakiego nie można przekroczyć to 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia. W momencie ostatniej aktualizacji tego posta (styczeń 2021) kwota minimalnego wynagrodzenia wynosi 2800 złotych. Aktualną kwotę znajdziesz tutaj.

50% tej kwoty to w tej chwili 1400 złotych.

Tyle przychodu może wygenerować Twój biznes bez konieczności rejestracji każdego miesiąca. Niewiele? Tak. Ale dla wielu osób na początek wystarczająco.

W trzecim wątku jest pewna pułapka. W żadnym miesiącu działalności nie możesz przekroczyć tego przychodu. A co jeśli w jednym z nich (wiele biznesów zalicza sezonowe skoki!) przekroczysz tę kwotę? Wtedy zgodnie z brzmieniem tego samego artykułu ustawy prawo dla przedsiębiorców (przypomnę, że mowa o artykule 5), zgodnie z jego ustępem 3:

“Jeżeli przychód należny z działalności, o której mowa w ust. 1, przekroczył w danym miesiącu wysokość określoną w ust. 1, działalność ta staje się działalnością gospodarczą, począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wysokości, o którym mowa w ust. 1.”

Z jednej strony to super! Twój biznes się rozkręcił, zarabia tyle, że stać Cię na opłacenie składek ZUS i możesz działać dalej tylko w zarejestrowanej formie! Gorzej jeśli to był tylko chwilowy skok i wiesz, że w kolejnych miesiącach już nie będzie tak różowo. Jeśli przewidujesz taki scenariusz zadbaj o strategiczne podejście w modelu biznesowym. Może wprowadź ograniczenie w ilości sprzedawanych produktów/usług? Może odpowiednio ustaw ich premiery tak by rozłożyć przychody równomiernie i wiedzieć, że nie przekroczysz granicznej kwoty?

W okresie ostatnich 60 miesięcy (5 lat) nie wykonywałaś/eś działalności gospodarczej.

Jak wynika z tej części przepisu, ustawodawca przeznaczył opcję prowadzenia działalności bez rejestracji tylko dla osób, które startują z biznesem pierwszy raz bądź po dłuższej przerwie.

Dzięki ogromne Ani z bloga http://www.realizujswojecele.pl/ za przygotowanie świetnej notatki wizualnej do tego posta!

Spełniam warunki do prowadzenia działalności bez rejestracji – i co dalej?

Możesz działać! Zastanów się jaki model biznesowy pozwoli Ci spełnić warunki prowadzenia działalności bez rejestracji a jednocześnie jak najlepiej przetestuje Twój pomysł na biznes i pozwoli Ci się rozkręcić.

Co jeśli przekroczę w danym miesiącu kwotę 1400 złotych przychodu?

Twoja działalność staje się działalnością gospodarczą od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie tej kwoty. (art. 5 ust. 3 PP). W ciągu 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie musisz złożyć wniosek o wpis do CEIDG. (art. 5 ust. 4 PP).

Co jeśli moja działalność generuje przychód niższy niż 1400 złotych, ale i tak chcę ją zarejestrować, płacić składki ZUS itp.?

Nie ma przeszkód. Możesz ją normalnie zarejestrować. Zgodnie z art. 5 ust. 2 PP

“Osoba wykonująca działalność, o której mowa w ust. 1, może złożyć wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Działalność ta staje się działalnością gospodarczą z dniem określonym we wniosku.”

Czy są jeszcze jakieś ograniczenia dla takiej działalności?

Tak. Wynikają z art. 6 ustawy PP i dotyczą rolników, jeśli więc nim jesteś, zapoznaj się również z tym przepisem.

Podsumowując!

Działalność bez rejestracji – gdzie trzeba się nagimnastykować?

• stworzyć taki model biznesowy, który ma jak najmniejsze koszty i jak największą marżę na produkcie.
• odpowiednio rozegrać ilość klientów każdego miesiąca, by nie przekroczyć w żadnym z nich granicy dozwolonego przychodu.
• należy pamiętać, że mowa o przychodzie należnym! Tutaj też musisz dostosować model biznesowy tak by zmniejszyć ryzyko, że przekroczysz przychód należny, a nie będziesz mieć faktycznie pieniędzy na pokrycie nowych zobowiązań wynikających np. z zarejestrowania działalności.

Firma bez rejestracji – Najczęściej zadawane pytania

Na najczęściej zadawane pytania o działalność nierejestrowaną odpowiada Piotr Piasecki – specjalista ds. podatków i prawnik prowadzący biuro rachunkowe Piasecki Gągała.

Specjalizuje się w obsłudze małych i średnich firm z Polski oraz oferuje profesjonalne usługi księgowe dla osób przechodzących na samozatrudnienie, zakładających startupy oraz małe firmy.

Więcej informacji o jego działalności znajdziesz tutaj: https://www.piaseckigagala.pl/

Czy działalność bez rejestracji mogę łączyć z etatem?

Tak, pracując na etacie można prowadzić działalność bez rejestracji o ile spełnia się pozostałe warunki. Głównie chodzi tu o nieprzekraczanie 1400 zł przychodu z działalności (50% płacy minimalnej w danym roku, więc w przyszłym roku ten limit będzie trochę wyższy).

Warto pamiętać, że przysługująca nam kwota wolna od podatku zostanie “wykorzystana” na etacie, więc dodatkowe przychody wygenerują nam dodatkowy podatek. Dlatego łącząc taką działalność z etatem warto dokumentować poniesione koszty!

Jak wygląda dokumentacja działalności bez rejestracji?

Nie ma przyjętych wymogów w jaki sposób należy prowadzić dokumentację. Nie ma obowiązkowych formularzy etc. Warto zwrócić uwagę na kilka aspektów, bo brak rejestracji nie powoduje nagle tego, ze inne przepisy nas nie dotyczą.

Ewidencja sprzedaży. Naszą sprzedaż musimy w jakiś sposób śledzić i najlepiej jest to prowadząc uproszczoną ewidencję sprzedaży. Taką, gdzie wpisujemy tylko: liczbę porządkową, datę sprzedaży, wartość sprzedaży, wartość sprzedaży narastająco (czyli łącznie z wcześniejszą sprzedażą). Takie zestawienie spełni w razie czego również funkcję ewidencji sprzedaży na potrzeby zwolnienia z VAT.

Wystawianie rachunków. Patrz niżej :)

Koszty. Jeśli chodzi o koszty, to w naszym interesie jest zbierać dokumenty związane z wydatkami jakie ponieśliśmy na cele naszej nierejestrowanej działalności. I tak wolno nam brać faktury na nasze dane tzn. podawać nasze imię i nazwisko, NIP i adres zamieszkania. Taka faktura będzie jednoznacznym dowodem na poniesienie jakiegoś kosztu i w naszym rocznym PIT będziemy mogli wskazać nie tylko przychody, ale również koszty z takiej nierejestrowanej działalności.

Jeżeli nie masz numeru NIP, w każdej chwili możesz złożyć wniosek o jego nadanie. Posiadanie go nie jest obowiązkowe, ale jak widzisz, może się przydać przy gromadzeniu dokumentacji na potrzeby działalności nierejestrowanej.

Jak wystawić rachunek bez działalności gospodarczej?

Jeżeli chcemy udokumentować sprzedaż to wolno nam wystawić rachunek, który zawiera tylko nasze imię i nazwisko oraz informację o sprzedaży. Kontrahent, zwłaszcza firma, może wymagać od nas wystawienia faktury. Wtedy musimy (i możemy legalnie) to zrobić. Wystawiamy wtedy fakturę ze stawką zw. (zwolniony). Warto skorzystać z jednego z darmowych lub symbolicznie płatnych programów do wystawiania faktur, by nie przejmować się tym co konkretnie musi znajdować się na fakturze.

Jak wygląda sprawa kosztów w działalności nierejestrowanej ? Czy można je sobie odliczyć?

Nie ma żadnych przeciwskazań by wyliczać sobie koszty i na koniec roku wskazywać je w rozliczeniu rocznym – PIT.

Nie wpływa to na limit przychodu, ale może być ważne na etapie rozliczenia, żeby nie wygenerować sobie podatku. Gdy de facto nie zarobiliśmy wiele.

Jak wygląda kwestia opodatkowania takiej działalności?

Ogólnie rzecz biorąc działalność nierejestrowana jest opodatkowana tak samo jak każdy inny przychód. Brak obowiązku rejestracji nie zwalnia wskazywania naszego dochodu w PIT.

Natomiast nikt nam nie pomoże w rozliczeniu tzn. nie dostaniemy PIT-11 jak przy pracy na etacie, nie przypilnuje nas również księgowa jak przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Trzeba zadbać o to samemu.

Nasze dochody z nierejestrowej działalności gospodarczej musimy wykazać w zeznaniu rocznym i złożyć formularz PIT-36. Przychody z nierejestrowanej działalności gospodarczej musimy wykazać jako „inne źródła”.

Samodzielnie wpisujemy przychody (tutaj pomoże nam ostatnia kwota narastająco z ewidencji sprzedaży) oraz koszty – tu warto samodzielnie zsumować nasze faktury. Po wpisaniu przychodu i kosztu dochód uzupełni się automatycznie. Przy wypełnianiu zeznania PT warto korzystać z interaktywnych formularzy ze strony Ministerstwa Finansów lub programów do ich wypełniania.

Oprócz takiej działalności chcę działać też na umowę o dzieło/zlecenie – czy kwoty otrzymane z takich współprac też się liczą do kwoty 1400 złotych?

Nie, dochody otrzymywane z tytułu umów cywilnoprawnych nie będą liczyły się do tego limitu.

Należy tu jednak zachować ostrożność, tzn. unikać świadczenia tych samych usług w ramach nierejestrowanej działalności oraz umów cywilnoprawnych. Jeśli w sumie przekroczą 1400 złotych mogą łącznie zostać uznane za działalność gospodarczą.

Czy prowadzenie takiej działalności pozbawia prawa do urlopu wychowawczego?

Nie, wydaje się, że prowadzenie tego typu działalności nie pozbawia prawa do urlopu wychowawczego.

Nie ma na to jednoznacznego przepisu, ale wydaje się, że skoro nie pozbawia go prowadzenie działalności gospodarczej to tym bardziej nie powinno pozbawiać go prowadzenie działalności nierejestrowanej.

Co w przypadku osób które chcą prowadzić działalność, która wymaga np.  pozwolenia z Sanepidu lub innych a do tego należy mieć zarejestrowaną firmę?

Są pewne rodzaje działalności, które wymagają dodatkowych pozwoleń, zezwoleń, zgód, badań etc. Otrzymanie takiej zgody może wymagać posiadania działalności gospodarczej, wtedy prowadzenie działalności bez rejestracji akurat tego rodzaju nie będzie możliwe.

Czy ta działalność bez rejestracji, jest na jakiś okres czasu? Pół roku, rok, czy bez ograniczeń?

Nie ma w ustawie ograniczenia czasowego, jest jedynie kwotowe. Możemy prowadzić działalności nierejestrowaną tak długo jak będą obowiązywały obecne przepisy.

Czy po tym okresie, gdy będziemy chcieli założyć działalność, będzie można skorzystać z dotacji na założenie działalności, czasami zarezerwowanej dla pierwszego biznesu w życiu?

Wszystko wskazuje na to, że tak. Pierwsza formalnie zarejestrowana działalność będzie traktowana jako formalnie pierwszy biznes.

Czy z nierejestrowanej działalności można przejść na rejestrowaną i zachować zwolnienie z ZUS?

Tak, jak najbardziej, o ile nie utraciło się prawa do tego zwolnienia wcześniej.

Na koniec pozostaje tylko zapytać “jak taka działalność bez rejestracji będzie wyglądać w praktyce”? Jak do takiej działalności będą podchodzić urzędy, czy i jak będą ją sprawdzać?

Tego jeszcze nie wie nikt. Przepisy weszły w życie 30 kwietnia 2018 roku, czyli (w momencie publikacji tego wpisu) dopiero tydzień temu. Pozostanie nam trochę poczekać, aż ukształtuje się jakieś (oby!) spójne podejście urzędników do tej formy działania. Przepisy wydają się jednak jasne: spełniasz warunki = możesz prowadzić działalność bez rejestracji!

To jak? Planujesz przetestować swój pomysł na biznes w tej formie?

Udostępnij ten wpis jeśli był dla Ciebie przydatny! Z góry dzięki za pomoc w dotarciu z nim do jak największej grupy zainteresowanych osób :)